Jak wybrać herbatę – poradnik
Pierwsza wizyta w sklepie sklepie z herbatą może być trochę przytłaczająca. Jak wśród takiej mnogości herbat o obco brzmiących nazwach wybrać coś dla siebie? Poniżej radzimy, jakimi kryteriami się kierować, żeby wybór był trochę łatwiejszy.
1. Klasyczna czy z dodatkami?
Przez herbaty klasyczne mamy na myśli herbaty czyste, bez dodatków, wytwarzane z krzewów herbacianych, czyli Camellia sinensis. Jeśli taka herbata Cię nie interesuje, przynajmniej na razie, to wybierz którąś z następujących kategorii:
• czarna z dodatkami
• zielona z dodatkami
• biała z dodatkami
• pu-erh z dodatkami
Wybór nie powinien być zbyt trudny, bo jeśli masz jakieś zdefiniowane ulubione smaki, to przede wszystkim trzeba się kierować typem dodatków, które można by w skrócie podzielić tak:
• owocowe
- cytrusowe (w tym bergamotka, czyli herbata earl grey), tropikalne, owoce leśne itp.
• kwiatowe
- jaśmin, róża, bławatek, nagietek, piwonia itp.
• korzenne
- kardamon, goździki, cynamon, imbir itp.
• ziołowe
- mięta, aloes, werbena cytrynowa itp.
Jest też jedna bardzo popularna herbata oolong z dodatkiem: Mleczny Oolong – spróbuj jej, jeśli lubisz smaki śmietankowe, mleczne i waniliowe. Będzie też dobrym wstępem w niezwykle bogaty świat klasycznych herbat oolong.
Herbaty zielone i białe z dodatkami są z reguły lżejsze i bardziej orzeźwiające. Czarne herbaty są bardziej rozgrzewające i lepiej łączą się z dodatkami korzennymi. Pu-erh, nawet z dodatkami, zachowuje swój charakterystyczny smak określany przez wielu jako ziemisty, ale dodatki mogą go łagodzić. Można jeszcze zastanowić się, czy woli się intensywnie aromatyzowaną herbatę z wieloma dodatkami, czy taką, która zawiera tylko jeden dodatek.
Sprawa robi się jednak o wiele ciekawsza, jeśli szukasz klasycznych, naturalnych herbat.
Mieszanki z dodatkami zazwyczaj wykorzystują jako bazę liście herbaty, które nie są najwyższej jakości i same w sobie nie prezentują bogatego wachlarza smaków. Inaczej jest z klasycznymi herbatami wysokiej jakości. Jeśli szukasz smaków naturalnych, z licznymi niuansami to wybierz herbaty klasyczne.
2. Jaki typ herbaty? Nie tylko zielona lub czarna.
Herbaty czarne
Jeśli szukasz dobrze znanych już smaków,, z którymi większość osób miała już styczność w herbatach „marketowych” to wybierz mieszankę English Breakfast, herbaty ze Sri Lanki (Cejlonu), Assamu, Kenii czy z Yunnanu. Jeśli chcesz spróbować czegoś nowego i ciekawego, zainteresuj się herbatami z Darjeelingu, Tajwanu, rzadkich herbat czarnych z Japonii czy wyższej jakości herbat chińskich.
Herbaty zielone
Warto odpowiedzieć sobie na pytanie: chińskie czy japońskie? Chińskie herbaty zielone mają nuty kwiatowe, pieczone, orzeszkowe, a japońskie zielone herbaty mają smak świeższy, trawiasty, morski, często z charakterystycznym umami.
Za najbardziej reprezentatywne herbaty zielone Chin można uznać herbaty gatunku Long Jing, a dla Japonii – gatunku sencha.
Herbaty żółte
Lubisz chińskie herbaty zielone? To raczej polubisz też herbaty żółte. To bardzo, bardzo niszowa kategoria, więc spróbuj którejkolwiek z nich. Mają trochę mniej świeżości od herbat zielonych, ale nadrabiają to większą słodyczą.
Herbaty białe
Łąkowe, kwiatowe, zazwyczaj delikatne, chociaż i od tego znajdą się wyjątki. Białe herbaty polecamy tym, którzy szukają smaków nienachalnych i łagodnych – chociaż nie znaczy to, że białe herbaty są słabe! Mogą bardzo pobudzać. Przygodę z białymi herbatami najlepiej zacząć od Bai Mu Dan.
Herbaty oolong (także ulung lub wulong)
Najbardziej aromatyczne, o najbardziej skomplikowanym procesie produkcji. Polecamy zacząć od „jasnych” oolongów, którym bliżej do herbat zielonych: tajwański Si Ji Chun i Jin Xuan, chiński Tie Guan Yin. Potem warto eksperymentować z bardziej palonymi, ciemniejszymi gatunkami.
Herbaty pu-erh i heicha
Dla tych, którzy lubią herbaty intensywne, o nieoczywistych smakach. Pu-erh nie każdemu posmakuje od razu. Niektórym nie posmakuje nigdy. Ale potrafi wciągać jak narkotyk. Uwaga! Pu-erh to nie tylko tak zwana „herbata czerwona”. Jeśli nie boisz się odkryć nowych smaków, to spróbuj surowego pu-erha. Pu-erh to wręcz subkultura w obrębie kultury herbacianej.
3. Z kofeiną czy bezkofeinowe?
Ważne pytanie. Prawie każda klasyczna herbata ma kofeinę, więc jeśli szukasz czegoś bez kofeiny, to polecamy rooibos, czyli czerwonokrzew z RPA, lub liczne mieszanki owocowe i ziołowe, które kofeiny nie zawierają, bo w składzie nie mają herbaty. Jeśli szukasz szczególnie mocnego pobudzenia, które zastąpi Ci szybki efekt działania kawy, to możesz zainteresować się yerba mate. Niestety klasyczne herbaty poddane procesom pozbawienia kofeiny tracą także wiele na smaku, dlatego nie mamy ich w ofercie.
4. Cena
Herbata z niższej, średniej, czy górnej półki? Początkującym polecamy nie celować od razu w bardzo drogie herbaty, bo czynniki, które o ich cenie decydują, mogą być wyczuwalne dla bardziej doświadczonych herbaciarzy. Zachęcamy jednak, żeby sięgnąć po coś więcej niż najbardziej podstawowe herbaty. Herbaty ze średniej półki cenowej lepiej reprezentują dany gatunek i często mają najbardziej bezpośrednie, oczywiste nuty smakowe i aromatyczne. Wyższa cena herbaty niekoniecznie oznacza, że jest to herbata, która będzie nam bardziej smakować. Wybierajcie herbaty w takiej cenie, aby ich picie nie wywoływało w Was dyskomfortu, bo nie o to chodzi w herbacie. Więcej o cenie herbaty i czynnikach, które je kształtują, można przeczytać tutaj:
ILE KOSZTUJĄ NAJDROŻSZE HERBATY? (blog eherbata.pl)
5. Nazwa to nie wszystko
Herbaty występujące pod taką samą nazwą w różnych sklepach mogą być zupełnie inne. Dotyczy to zarówno herbat z dodatkami, jak i herbat klasycznych. Herbata pod nazwą „Sencha Yabukita” mówi nam tylko, że jest to herbata sencha ze szczepu yabukita. Takich herbat produkuje się w Japonii tysiące. Różnią się one jakością, miejscem uprawy i stylem obróbki. Różnice w smaku między dwiema „Sencha Yabukita” mogą być bardzo duże. Long Jing, najsłynniejsza chińska herbata zielona, występuje w wielu stopniach jakościowych, pochodzących z bardziej lub mniej cenionych upraw, z rozstrzałem cenowym od 10 zł do 4000 zł za 100 gramów.
6. Opinie o herbacie
Opinie innych klientów mogą być wskazówką, ale nie zalecamy wprost się nimi kierować. Każdy ma inny gust, inne doświadczenie, inne wyczulenie na dane smaki. Nikt za Ciebie herbaty nie spróbuje.
7. Dla smaku czy dla właściwości?
Zawsze polecamy wybierać herbatę, która przede wszystkim nam smakuje. Picie „na siłę” herbaty, która nam nie smakuje, tylko dlatego, że jest zdrowa, na dłuższą metę nie przyniesie rezultatu, bo w piciu herbaty dla jakichkolwiek zdrowotnych korzyści ważna jest regularność. Właściwości zdrowotne herbaty są skomplikowane i wpływa na nie wiele czynników, więc raczej wstrzymujemy się od mówienia o właściwościach zdrowotnych herbaty i zostawiamy to lekarzom i dietetykom. Niezaprzeczalnym faktem jest jednak to, że najbardziej unikalnym związkiem o działaniu na nasze zdrowie jest w herbacie L-teanina. Jak wybrać herbatę z większą zawartością l-teaniny? Najlepiej sięgnąć po herbaty zielone, szczególnie japońskie. Na szczęście tak się składa, że więcej L-teaniny mają herbaty wyższej jakości, więc dobry smak idzie tu w parze z działaniem.